Recensie Mieke: Tot het glinstert van Kathy Mathys

Anna geeft schrijfworkshops.

Tot het glinstert ★★

‘Onthoud dat het geheugen net zo kwetsbaar is als onze spieren. Het kan haperen en bedriegen’, staat op achterflap. Raar om het geheugen met spieren te vergelijken, en is het eigenlijk geen onzin? Een quasidiepzinnig tekst, lijkt me. Toch begon ik welgemoed aan deze roman, die me was aangeprezen als iemands ‘favoriete boek van 2024’. Een boek over ‘vriendschap, verdwenen ouders en de manier waarop we herinneringen in woorden vangen’.

Het is 2018. Hoofdpersoon Anna geeft een zomerschrijfcursus aan de Britse kust. Een van haar leerlingen, Billie, blijkt de dochter van de beroemde schrijver Bruce Branaham, die jaren geleden onder verdachte omstandigheden is overleden. Het dwingt Anna terug te gaan in de tijd, want 22 jaar eerder, in 1996, gaf ze ook les aan vier studenten, onder wie die Bruce. Er had zich een intense vriendschap ontwikkeld tussen die vijf, die aan verliefdheid grensde. Later viel de groep uit elkaar. Bruce schreef een internationale bestseller maar kon de roem niet aan. Hij trok zich terug in een koetshuis bij een Frans kasteel. Hij vroeg aan Anna of ze een boek over hem wil schrijven en zo raakte ze betrokken bij zijn noodlottige einde.

Maar dat weten we allemaal nog niet als Billie ten tonele verschijnt.

Anna wordt daar heel zenuwachtig van. Ze ligt te zweten in bed. ‘Met bevende vingers grijp ik naar het waterglas naast de theerozen.’ ’s Nachts komt de angst weer opzetten. ‘Billies woorden doen mijn hele lichaam verstijven,’ enzovoort. Mathys legt alles uit, ze laat werkelijk niets aan je eigen verbeelding over. Handen beven van verontwaardiging en woede klopt in de aderen. Als Anna over het strand loopt, en nadenkt over een volgend boek, lezen we: ‘Het is lang geleden dat mijn gedachten tijdens de wandeling uitgingen naar mijn werk en ik ben dankbaar voor dit moment van concentratie’. Wat voegt dit toe?

En als die figuren nou nog voor je gaan leven. Maar dat is ook niet het geval. En dan zijn er ook nog de verdwenen ouders, zowel die van Billie als van Anna. Het is wat veel. En dan moest dit ook nog duidelijk een spánnend boek worden. Want er wordt een opdringerige journalist geïntroduceerd, die vast van plan is om de waarheid te onthullen over de dood van Bruce.

Als er op de derde pagina al sprake is van ‘die fatale nacht’, en er wordt het hele boek steeds naar verwezen, ja, dan word je nieuwsgierig. En als je het dan weet, valt het nogal tegen. Als lezer spring je steeds heen en weer tussen 1996 en 2018, een in mijn ogen wel erg afgezaagde vorm zo langzamerhand, maar vooruit.

Mathys heeft vast uit haar eigen praktijk geput, want het boek is opgedragen aan haar schrijfstudenten. Tijdens het lezen keek ze me vanuit de binnenflap vriendelijk maar ook verwijtend aan. Zo voelde ik dat tenminste. Omdat ik het niet zo goed vond. 

Uitgeverij Ambo|Anthos 328 blz. € 22,99 (e-boek € 12,99)