Recensie Mieke: Het archief van Thomas Heerma van Voss
De jonge ambitieuze Pierre wordt gevraagd als redacteur van literair tijdschrift Arabesk. Maar de gloriedagen van literaire tijdschriften zijn voorbij.
Het archief ★★★★
Pierre Rosenau, een sympathieke, ambitieuze jonge schrijver kijkt in Het archief met een zekere weemoed terug op zijn tijd als redacteur van het literaire tijdschrift Arabesk. Hij voelt zich vereerd als hij gevraagd wordt. Als chef ongevraagde kopij probeert hij er bij elk nummer weer het beste van te maken, en alles wat wordt ingestuurd met respect en mededogen te beoordelen.
De redactie doet er alles aan om het blad in leven te houden, terwijl zieltogend hier een eufemisme is. Heerma van Voss beschrijft het met ironie maar ook met liefde. Terwijl hij er toch makkelijk een soort slapstick van had kunnen maken.
In Nieuwsweekend vertelde Heerma van Voss dat hij een bewonderaar was van Elschot en inderdaad, de toon van het verhaal deed me denken aan die van Kaas, of van Lijmen.
En er worden wat pogingen gedaan om de boel te redden! Aandoenlijk en hilarisch. Om de episode waarin spokenwordartiest Josephine wordt ingevlogen om hen eens flink de oren te wassen over hun gebrek aan diversiteit heb ik smakelijk gelachen. Ik zag Babs Gons voor me, of in ieder geval iemand die daar veel op lijkt. Deze Josephine verdwijnt trouwens ook weer snel van het toneel.
Als de uitgever ermee ophoudt, omdat er maar geen nieuwe abonnees bijkomen, lijkt het gedaan, maar er komt een nieuwe uitgever, al verliest die al snel de belangstelling. Helemaal verpletterend is het bericht dat de oude oprichter van ‘Arabesk’ tegenwoordig op zijn 70e maaltijden bezorgt. Pierre weet wel dat het literaire tijdschrift een overblijfsel is uit een verleden tijd, de tijd dat zijn vader nog in aanzien stond als hoofdredacteur ven een tijdschrift. Maar hij wil het ook koesteren, en daarmee zijn vader een plezier doen, van wiens oordeel hij toch nog steeds afhankelijk is.
Die vader-zoonrelatie is de tweede verhaallijn in het boek, die steeds meer de hoofdlijn gaat vormen. Zoals het tijdschrift uit de tijd raakt, zo is het ook met het leven van de vader, in wie we Thomas’ vader de journalist Arend Jan Heerma van Voss herkennen, die twee jaar geleden overleed.
De hoofdstukken over zijn ‘archief’, de kamer met al zijn papieren en paperassen waar beslist niets aan veranderd mag worden, zijn meelijwekkend en aangrijpend, evenals het aftakelingsproces van zijn lichaam. Dat had van mij wel iets minder gemogen, ik hoef niet alle fysieke processen beschreven te zien, maar dat is een kwestie van smaak uiteraard.
‘Ik moet het moment niet missen. Ik moet het allemaal goed gaan vertellen.’ Zo sluit hij af. Nou dat heef hij met verve gedaan. En daarna een bestelkaart voor een nummer van ‘Arabesk.’ Bij de fictieve uitgeverij Balthasar. Leuk.
Uitgeverij Das Mag 276 blz. € 23,50 (e-boek € 12,99)