X
nrcv-light-2
donderdag 26 december 2024
http://nrcv-light-2

De Vegetariër, Han, Kim Jiyoung, geboren in 1982, Welterusten, mama

Met een fabelachtige fantasie worden in De vegetariër de thema’s menselijk geweld en mogelijke onschuld op bijzonder literaire wijze gecombineerd.

Het boek

Yeong-hye lijdt aan afschuwelijke nachtmerries waardoor ze radicaal besluit te stoppen met het eten van vlees. Nadat haar echtgenoot haar verlaat wil ze niets liever dan zelf ontsnappen aan haar vleselijke bestaan door een boom te worden – de puurste levensvorm op aarde.

De schrijver

Han Kang (Gwangju, 1970) komt uit een schrijversfamilie. Ze studeerde Koreaanse literatuur in Seoel. Ze maakte haar romandebuut in 1995. In 2024 won zij de Nobelprijs voor Literatuur

Meer informatie over dit boek en de schrijver vindt u hier

Recensie Mieke

De Leesclub is een wekelijkse rubriek waarin Mieke van der Weij het boek van de week bespreekt en drie boekentips geeft. Lees hier haar recensie.

Citaat

‘Heerlijk!‘Makkelijke kost is het niet, toch heb ik het boek geboeid uitgelezen’

Boekentips

Min Jin Lee: Han

Tijdens haar studie op Princeton heeft Casey Han zichzelf een verfijnd taalgebruik aangemeten, een populair blank vriendje gekregen en een master in de economie behaald. Als oudste dochter van Koreaanse immigranten is ze inmiddels een wereld verwijderd van die van haar ouders. Terwijl Casey een traject van kleine triomfen en spectaculaire mislukkingen aflegt, speelt zich een botsing van waarden en ambities af tegen de achtergrond van de New Yorkse samenleving. Een inkijk in het leven van de Koreaans-Amerikaanse gemeenschap in New York, vol botsingen tussen ambitie en traditie en tussen het verlangen een eigen weg te kiezen en angst voor verlies van decorum en van de familie-eer.

Uitgeverij Meulenhoff 640 blz. € 24,99 (e-boek € 14,99)

Cho Nam-Joo: Kim Jiyoung, geboren in 1982

In een klein appartement aan de rand van de metropool Seoel woont Kim Jiyoung, een dertigjarige vrouw die haar kantoorbaan heeft opgegeven om fulltime voor haar pasgeboren dochter te kunnen zorgen. Maar al snel begint ze vreemde symptomen te vertonen die haar man, ouders en schoonouders verontrusten: Jiyoung imiteert de stemmen van andere vrouwen – levend en zelfs dood. Terwijl ze dieper in deze psychose duikt, stuurt haar echtgenoot haar naar een psychiater. Jiyoungs hele leven komt voorbij. Een verhaal doordrenkt van frustratie, doorzettingsvermogen en onderwerping. De rode draad: haar gedrag wordt altijd gecontroleerd door de mannelijke figuren om haar heen.

Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar 160 blz. € 14 (e-boek € 9,99)

Mi-ae Seo: Welterusten, mama

Forensisch psycholoog Seonkyeong krijgt een telefoontje. De veroordeelde seriemoordenaar Yi, wiens gruwelijke moorden de wereld schokten, wil geïnterviewd worden. Uit nieuwsgierigheid stemt ze toe. Diezelfde dag staat Hayeong, de elfjarige dochter van haar nieuwe echtgenoot, opeens bij haar voor de deur. Haar grootouders, bij wie ze woont sinds haar moeder is overleden, zijn bij een brand omgekomen. Seonkyeong raakt langzaam maar zeker vertwijfeld door Hayeongs gedrag. Wanneer ze meer te weten komt over zowel het verleden van Hayeong als dat van Yi, stuit ze op beangstigende overeenkomsten. Dan vertelt het meisje Seonkyeong over de dood van haar moeder en grootouders; een verhaal dat haar zo verontrust dat ze het deelt met Yi. Hij begint haar advies te geven.

Uitgeverij Ambo|Anthos 336 blz. € 23,99 (e-boek € 9,99, luisterboek € 13,99)

In het nieuwe jaar:

Leest Mieke: Autobiografie van mijn lichaam van Lize Spit.

Recensie Mieke: De vegetariër van Han Kang

Yeong-hye lijdt aan afschuwelijke nachtmerries waardoor ze radicaal besluit te stoppen met het eten van vlees. Nadat haar echtgenoot haar verlaat wil ze niets liever dan zelf ontsnappen aan haar vleselijke bestaan door een boom te worden – de puurste levensvorm op aarde.

De vegetariër★★★★★

Toen ik bezig was in De vegetariër vroeg iemand me of ik het goed of slecht vond. ‘Dat weet ik nog niet’, zei ik. ‘Voorlopig vind ik het vooral ráár.’

Ik had toen net het eerste van de drie delen uit. Daar is een nare man aan het woord: ‘Voordat mijn vrouw vegetariër werd, had ik haar in alle opzichten altijd volstrekt oninteressant gevonden’, luidt de eerste zin. Echtgenote Yeong-hye is in zijn ogen ‘een passieve vrouw’ die elke ochtend om zes uur opstaat om rijst en soep te maken, dat wel. Maar dat is normaal in Zuid-Korea (en in Japan). 

Alles verandert als hij haar om vier uur in de ochtend bij de koelkast ziet staan, waar ze alle pakjes vlees uitgooit, een horrorachtige scène. ‘Ik had een droom’, is het enige wat ze zegt. Vanaf dat moment weigert ze vlees en vis te eten, iets waar haar omgeving geen enkel begrip voor heeft. Een etentje met de baas verloopt desastreus en een familiedinertje eindigt in een slachtpartij: haar vader propt een stukje vlees bij haar naar binnen, en slaat haar. Yeong-hye probeert met een fruitmesje haar polsen door te snijden. Het zijn heftige scènes, die me koude rillingen bezorgden. 

Je vraagt je af wat er in haar omgaat. Maar in deel 2 is niet zij, maar haar zwager aan het woord, een mislukte videokunstenaar, die op de zak van zijn vrouw teert. Sinds hij Yeong-hye over zijn schouder gedrapeerd naar het ziekenhuis bracht, raakt hij gefascineerd door haar en wil haar naakte lichaam beschilderen met bloemen. Alweer een man die zich haar toe-eigent! Maar zij vindt het prima. Achteraf begrijp je dit omdat Yeong-hye een boom wil worden. Dit is als het ware een stap dichter bij haar wens om op te gaan in de natuur. Zo heb ik het maar opgevat.

Maar dat komt pas in deel 3 aan bod, waarin haar zus haar opzoekt in een inrichting. Tegen die tijd heeft ze zich volledig uitgehongerd. ‘Haar zus stond ondersteboven op haar handen te balanceren, haar gezicht bijna paars.’ Weer een droom: ‘Er groeiden bladeren uit mijn lichaam en er kwamen wortels uit mijn handen…’

Prachtige poëtische beelden zijn het, en het verhaal fascineerde, maar waar gáát het nou eigenlijk over? Ik kwam hier op uit: het verzet van Yeong-hye is gericht tegen het patriarchaat, al wordt dat nergens expliciet gezegd. Ze was als kind al slachtoffer van de losse handen van haar vader, een trotse veteraan uit de Vietnamoorlog. Het stoppen met (vlees) eten is de enige manier om grip op haar leven te krijgen. Ze wil ontsnappen aan haar vleselijke bestaan. Als mens ben je altijd iets kapot aan het maken, door te consumeren, door te bestáán. Je bent zelf vlees.

Ja mensen, makkelijke kost is het niet, toch heb ik het boek geboeid uitgelezen.

Het had wel een beter omslag verdiend. Wie verzint zoiets?


Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar 222 blz. € 20 (e-boek € 7,49)

Een vrije geest, Geef me de ruimte, Vaderskind, Leven in de verbeelding

 In deze prachtige, aangrijpende nieuwe biografie laat Marita Mathijsen zien hoe vooruitstrevend Betje Wolff was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal. Wolffs leven, zo laat Mathijsen zien, was ongekend opwindend en haar schrijverschap is meesterlijk.

Het boek

Betje Wolff (1738-1804) is tegenwoordig vooral nog bekend als helft van het schrijversduo dat zij jarenlang met Aagje Deken vormde. Deze biografie laat Marita Mathijsen zien hoe vooruitstrevend Betje Wolff was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal.

De schrijver

Marita Mathijsen (Belfeld, 1944) is hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, met een specialisatie in de negentiende-eeuwse letterkunde. Haar werk werd bekroond met de Multatuliprijs en de Prins Bernard Fondsprijs voor de Geesteswetenschappen. Ze schrijft een column in NRC Handelsblad.

Meer informatie over dit boek en de schrijver vindt u hier

Recensie Mieke

De Leesclub is een wekelijkse rubriek waarin Mieke van der Weij het boek van de week bespreekt en drie boekentips geeft. Lees hier haar recensie.

Citaat

‘Hoe ze de orthodoxe gelovigen bespot, ‘die babbelaars, die dwepers, die pedanten’. Heerlijk! ’

Boekentips

Vivian de Gier: Geef me de ruimte

Met haar avontuurlijke jeugdromans vol eigenzinnige, vrijgevochten personages vernieuwde Thea Beckman (1923-2004) de naoorlogse jeugdliteratuur en veroverde ze de harten van generaties lezers, jong én oud. In ruim vier decennia bouwde Thea Beckman een rijk en veelzijdig oeuvre op met klassiekers als Kruistocht in spijkerbroek en Geef me de ruimte! Haar boeken hadden ook een grote vormende invloed op generaties lezers. Dat het oké is om jezelf te zijn, ook als je ‘anders’ bent, en dat je de vrijheid hebt om zelf te beslissen over je leven en lot – dat is wat zij haar lezers meegaf. Deze biografie brengt deze markante, eigenzinnige schrijfster en feministe tot leven in de context van haar tijd

Uitgeverij Balans 448 blz. € 29,99

Hans Goedkoop: Vaderskind

Als eerste columnist van Nederland schreef Renate Rubinstein over alles wat de tijd haar aandroeg, van het zelfbedrog der ideologieën tot de zang van de wielewaal. Wie zat het heden ooit zo op de huid? Maar soms breekt daar in losse zinnen een verleden doorheen. Kinderjaren in Berlijn. Een vlucht naar Amsterdam, nee Londen, toch weer Amsterdam. Tomeloos slim en onheilspellend gevoelig. Angstig zonder dat ze weet waarvoor. Haar wordt niet veel verteld over de wereld, kinderjaren horen onbezorgd te zijn, maar gaandeweg dwingt ze zichzelf te leren kijken. Ook naar wat geen mens wil zien. Dan op een ochtend uniformen op de trap, en een belofte die een leven lang naklinkt. ‘Der Vati kommt bald wieder.’

Uitgeverij Atlas Contact 160 blz. € 21,99 (e-boek € 12,99)

Aleid Truijens: Leven in de verbeelding

Hella S. Haasse liet een groot, veelzijdig en indrukwekkend literair oeuvre na. In de loop van haar leven groeide zij in haar publieke rol van wijze, vriendelijke en evenwichtige beschouwer. Maar wie zat er achter het welbekende beeld dat van haar bestond? Wie was de beroemde schrijfster als dochter, echtgenote en moeder?  Haasse mocht dan een zondagskind lijken, zelf vond ze haar leven verre van gemakkelijk. Ze probeerde het conventionele leven te leiden dat van haar verwacht werd, terwijl ze haar toevlucht zocht in haar verbeelding – alleen daar voelde ze zich thuis. De monumentale en rijk geïllustreerde biografie toont hoe sterk Haasses leven en werk verweven zijn. Het meisje dat werd geboren in voormalig Nederlands-Indië en op haar twintigste naar Nederland, zich ontwikkelde zich tot de grootste schrijfster uit ons taalgebied.

Uitgeverij Querido 600 blz. € 38,99 (e-boek € 15,99, luisterboek € 17,99)

Volgende week:

Leest Mieke: De vegetariër van Han Kang.

Recensie Mieke: Een vrije geest van Marita Mathijsen

Nieuwe biografie laat zien hoe vooruitstrevend Betje Wolff was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende moraal.

Een vrije geest ★★★★★

Betje Wolff en Aagje Deken, het zegt de oudere generatie vast nog wel iets, misschien lazen ze vroeger Sara Burgerhart, omdat het moest. Maar verder? Dat het stoffige imago van die achttiende eeuw niet helemaal terecht is, bewijst Marita Mathijsen keer op keer met haar aanstekelijke boeken. Bij haar gaan de personages weer léven!

Een vrije geest, het uitzonderlijke leven van Betje Wolff is er weer een heerlijk voorbeeld van. Alleen al dat begin: ‘Naast haar stond de man die ze pas veertien dagen kende en met wie ze in ondertrouw was gegaan. Vanaf de boot zag ze Vlissingen steeds kleiner worden.’ Mathijsen beschrijft de tocht die de 21-jarige Betje maakt naar de Beemster, waar haar dertig jaar oudere man Adriaan Wolff dominee was. ‘Zou hij al zijn tanden nog hebben gehad? Was hij kalend, pruimde hij tabak?’ Betje Bekker had zich in Vlissingen als zeventienjarige onmogelijk gemaakt door weg te lopen met haar vriendje van 24. Iedereen wees haar na, daar loopt ‘het vuyle ding’. Haar geld en goede naam was ze kwijt. Dus ja, dan maar die oude weduwnaar, die ze via een paar brieven had leren kennen.

Middenbeemster was in de winter een doods dorp. En dan kwam ze ook nog in een huis waar de kleren van de overleden echtgenote nog in de kast hingen. Je leeft toch meteen mee met Betje? Ik wel tenminste en ik las als een bezetene door. Wat een vrouw! Anderhalve meter mat ze, maar hoe ze zich in die zompige klei ontwikkelt tot ‘de Beemster kwelgeest’, hoe ze het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal. Hoe ze de orthodoxe gelovigen bespot, ‘die babbelaars, die dwepers, die pedanten’. Heerlijk! En Mathijsen geeft er gratis een opfriscursus geschiedenis bij: hoe zat het ook alweer met die patriotten en prinsgezinden?

Als de schouwburg in Amsterdam afbrandt waarbij veel toeschouwers omkomen, grijpen de rechtzinnige dominees dit aan om te zeggen: Zie je wel? Dat is Gods straf. Betje is woest: ‘Ontaarde Menschen, durft gy wel zo liefdloos wezen? Schynheiligen, hebt gy dan harten hard als staal?’ Enzovoort. Ze wordt erom verketterd en er verschijnen massa’s boosaardige tegenpamfletten, de sociale media van de achttiende eeuw.

En dan moet de ontmoeting met Aagje Deken nog komen! Na de dood van dominee Wolff (die uiteindelijk best meevalt), gaan ze al meteen samenwonen en begint hun literaire zegetocht. Tot ze moeten vluchten naar Frankrijk vanwege hun politieke opvattingen. Als ze terugkomen blijkt al hun geld erdoor gejaagd. En hun boeken verkopen ook niet meer. Een leven met ups en downs!

Tot hun dood blijven ze samen en dan willen wij natuurlijk weten: waren ze lesbisch? Ook daar gaat Mathijsen op in, in een van de persoonlijke intermezzo’s. Na de dood van Betje wordt Aagje ziek en negen dagen later overlijdt ook zij. Het graf lag nog open, want de grond was bevroren. Zo zijn ze samen begraven. Net als de biograaf sloeg ik ontroerd het boek dicht.

Dat kwam misschien ook omdat ik het las in een ziekenhuisbed. Leuk was dat natuurlijk niet, maar ik durf te zeggen dat Betje me erdoorheen geeft gesleept.


Uitgeverij Balans 448 blz. € 29,99

IJsvogel, Rimpeling, Dat ene moment, Mijn stomme intenties

Herinneringen aan het opgroeien in een nieuwbouwwijk in het Nederland van de wederopbouw halen een zo goed als verdwenen wereld naar boven.

Het boek

Drie schijnbaar zelfstandige verhalen over onbereikbare liefdes blijken uiteindelijk met elkaar te zijn verbonden.

De schrijver

Lotta Blokker (Amsterdam, 1980) is een Nederlands beeldhouwer, geïnspireerd door Auguste Rodin, Camille Claudel en Käte Kollwitz. IJsvogel (2024) is haar debuut als schrijfster

Meer informatie over dit boek en de schrijver vindt u hier

Recensie Mieke

De Leesclub is een wekelijkse rubriek waarin Mieke van der Weij het boek van de week bespreekt en drie boekentips geeft. Lees hier haar recensie.

Citaat

‘Blokker heeft soms mooie observaties, en ze kan mensen snel schetsen’

Boekentips

Bibi Dumon Tak: Rimpeling

Marthe viel omdat ze het leven van een langpootmug wilde redden. Na die dodelijke val blijft haar huis aan de rand van het bos verweesd achter. Alleen de insecten, de muizen en haar spullen wisten wie ze was. Als haar huis wordt opgeruimd krijgen we haar verhaal te horen. Hoe meer spullen er worden aangewezen, hoe completer Marthe wordt. Aan de hand van de stoel, de tafel, de kast en het bed komen we erachter wie Marthe was. Niets bijzonders, zou Marthe er zelf over hebben gezegd.

Uitgeverij De Geus 80 blz. € 17,50

Liane Moriarty: Dat ene moment

Het begint allemaal tijdens een vlucht van Tasmanië naar Sydney. De vlucht verloopt soepel, maar het leven van iedereen die van boord komt lijkt voorgoed veranderd. Want op deze doodgewone vlucht gebeurt er iets buitengewoons. Een dame, tot dan toe onopvallend, gaat de rijen langs om bij iedereen te ‘voorspellen’ hoe en wanneer ze zullen sterven. Als na een paar maanden haar eerste voorspellingen beginnen uit te komen, worden sommige mensen toch wel heel ongerust… Als je zou weten wat jouw toekomst is, ga je het dan opnemen tegen je lot?

Uitgeverij A.W. Bruna 560 blz. € 26, (e-boek € 14,99)

Bernardo Zannoni: Mijn stomme intenties

De autobiografie van een steenmarter die Archy heet. Hij leeft na de dood van zijn vader in armoede met zijn moeder en vier broertjes en zusjes. Bij een val raakt hij gewond, waarna hij voor zijn moeder nutteloos is en zij hem bij de vos op de heuvel inruilt voor anderhalve kip.  De vos leert Archy lezen en schrijven en brengt hem de nodige inzichten bij om de essentie van ons bestaan te kunnen doorgronden. Archy voelt zich echter gevangen tussen zijn verworven inzichten en zijn instincten. Hij verlangt ernaar een echt dier te zijn, vrij van de vloek van het bewustzijn van de eigen sterfelijkheid.

Uitgeverij De Harmonie 259 blz. € 22,99

Volgende week:

Leest Mieke: Een vrije geest, het uitzonderlijke leven van Betje Wolff van Marita Mathijsen.

Recensie Mieke: IJsvogel van Lotta Blokker

Drie verhalen over onbereikbare liefdes blijken uiteindelijk subtiel met elkaar te zijn verbonden.

IJsvogel ★★

Op Lotta Blokkers debuut staat roman, maar dat dekt de lading niet. Het zijn drie losse verhalen, die langs elkaar schuren.

In het eerste en verreweg langste verhaal is de dwarse en eigenzinnige beeldhouwer Lieke de hoofdpersoon. Ze is geobsedeerd door een foto van de fotograaf Robert Capa en vindt alles verantwoord, als het resultaat maar tot kunst leidt. Ze is verliefd op haar bronsgieter Vincent. De twee draaien al jaren om elkaar heen, hij geeft haar een boek, zij loert naar ‘zijn bovenlichaam, gezegend met een enorme hoeveelheid licht grijzend borsthaar’. Hij verlangt ook naar haar, fantaseert over haar als al moeder van zijn kind. Ronduit bronstig proza is het, vergeef me het grapje. Het eind is leuk gevonden, dat wel.

In het tweede verhaal is Erik een rouwende vader die de spullen van zijn dode zoon opruimt. Thijs’ moeder, van wie hij al zestien jaar gescheiden is, blijft na de crematie twee weken bij hem. ‘Wat hem het meest door die eerste weken had gesleurd, was het vrijen geweest.’ Daar gaan we weer. Als Erik in een boek van Thijs een foto van meester Niek aantreft, gaat hij op zoek naar herinneringen. Een foto van Robert Capa doet hem denken aan een aflevering van Zomergasten waarin de videojournalist Max spreekt over de morele keuzes die je als filmer/fotograaf maakt. Het boek blijkt van de ex van Niek, dat in een weggeefboekenkast stond. Erik vindt in diezelfde kast een betekenisvol boek.

Ongemakkelijk is het laatste verhaal, waarin ene Max vanuit zijn huis stiekem opnames maakt van een alleenstaande moeder die met haar dochter het parkje voor zijn deur bezoekt. Zijn obsessie is vreemd, soms toch weer plat fysiek, maar heeft ook wel iets liefdevols, hij krijgt een band met hen. Na jarenlang alleen maar kijken onderneemt hij toch actie. Er komt toch een soort ontmoeting tot stand.

Is dit deze vrouw Lieke uit het eerste verhaal? De vervlechting van de verhalen ligt er soms te dik bovenop en is soms te subtiel. De obsessie voor het mannelijk lichaam vond ik plat. Verre van subtiel en de expliciete beschrijvingen lieten me koud.

Deugt er dan niets aan dit debuut? Toch wel, ze heeft soms mooie observaties, en ze kan mensen snel schetsen. En het thema is duidelijk: onbereikbaarheid.


Uitgeverij Querido 192 blz. € 22,99 (e-boek € 12,99)

Waterland, De dagen die komen, Wondermond, Liften naar de hemel

Herinneringen aan het opgroeien in een nieuwbouwwijk in het Nederland van de wederopbouw halen een zo goed als verdwenen wereld naar boven.

Het boek

In de zomer van 1959 verhuist een jong naar een dorp in een gebied dat als Waterland bekendstaat.. Marieke, tweede dochter, duikt in haar herinneringen van opgroeien in een nieuwbouwwijk in het Nederland van de wederopbouw en haalt een zo goed als verdwenen wereld naar boven. Van de veilige beschutting van de kinderjaren tot het zich loswrikken van de adolescent.

De schrijver

Marieke van der Pol (Amsterdam, 1953) is een Nederlandse actrice en schrijfster van scenario’s en proza. Haar scenario voor de verfilming van De tweeling werd in 2003 genomineerd voor een Gouden Kalf. Haar scenario voor de film Bruidsvlucht verscheen in 2008 als boek. In 2013 verscheen de roman Voetlicht.

Meer informatie over dit boek en de schrijver vindt u hier

Recensie Mieke

De Leesclub is een wekelijkse rubriek waarin Mieke van der Weij het boek van de week bespreekt en drie boekentips geeft. Lees hier haar recensie.

Citaat

‘Zelden las ik een boek waarin ik zoveel herkende als in Waterland’

Boekentips

Mélissa Da Costa: De dagen die komen

Amande had nooit gedacht dat pijn zo intens kon zijn. Ze trekt zich terug in een afgelegen huis in Auvergne om haar verdriet ten volle te beleven. De dagen volgen elkaar op, de zon schijnt uitbundig, maar Amande ziet het niet. Wanneer ze bij toeval op de tuinkalenders van de voormalige bewoonster van het huis stuit, besluit ze de oude, verwaarloosde tuin nieuw leven in te blazen. Met behulp van de handgeschreven aantekeningen van mevrouw Hugues gaat Amande aan de slag. In de loop van de seizoenen put ze uit dit contact met de aarde de kracht om opnieuw te bloeien en zich open te stellen voor unieke ontmoetingen. En elke nieuwe dag wordt weer een belofte voor de toekomst

Uitgeverij Manteau 288 blz. € 22,99 (e-boek € 13,99)

Anne-Gine Goemans: Wondermond

Boye de Koning lijkt verzekerd van een gouden toekomst totdat zijn vader wordt opgepakt voor beleggingsfraude. Samen met zijn moeder vlucht Boye van Bloemendaal naar zijn oma in het vissersgehucht Wondermond in Friesland, waar een oude scheepsramp de dorpelingen nog stevig in zijn greep houdt.

Uitgeverij Ambo|Anthos 414 blz. € 24,99 (e-boek € 7,99)

Lex Paleaux: Liften naar de hemel

De zestienjarige Quintin is net ontslagen uit een jeugdinrichting als hij weer de verkeerde afslag neemt. Zijn ouders zijn ten einde raad en sturen hem naar een afgelegen gebied in Canada, waar hij zich staande moet zien te houden in een streng religieuze gemeenschap. De tijd lijkt hier al enige decennia stil te hebben gestaan. Zijn liefdeloze gastgezin ziet in hem vooral een gratis huishoudelijke hulp en de boer aan wie hij wordt uitbesteed ziet het als zijn taak om Quintin, met harde hand, weer op het rechte pad te krijgen. Ondanks de barre omstandigheden blijft Quintin met een open blik naar de wereld kijken. Hij geniet van het ruige land en sluit onverwachte vriendschappen: met een peuter, een kalfje en een dakloze indiaan. En dan is er Mike, een domineeszoon in wie hij een gelijkgestemde vindt.

Uitgeverij Ambo|Anthos 312 blz. € 23,99, e-boek € 13,99

Volgende week:

Leest Mieke: IJsvogel van Lotta Blokker.

Recensie Mieke: Waterland van Marieke van der Pol

In de zomer van 1959 verhuist een jong naar een dorp in een gebied dat als Waterland bekend staat.

Waterland ★★★★

Ik las dat Marieke van de Pol helemaal niet van plan was om dit boek te schrijven. Het ontstond. Ze wilde verhalen uit haar jeugd opschrijven voor haar kleinzoon van twaalf. ‘Gewoon voor de lol, zodat hij later kan lezen wat zijn oma als kind heeft meegemaakt. Ik ben uit mijn herinneringen gaan schrijven en heb geen research gedaan. Losse verhalen, maar wel chronologisch’, zegt ze daarover. Dat werkt wonderwel. Het zijn eigenlijk scènes. Geen wonder, Van der Pol is scenarioschrijver.

Verteller is de tweede dochter in een rij van vier. Als het vierde zusje zich aandient wordt de Amsterdamse etage wel erg klein. Ze gaan verhuizen naar een nieuwbouwwijk in een Noord-Hollands dorp. Het is 1959. Het hele gezin gaat, op de fiets naar het nieuwe huis in aanbouw kijken. Zo begint het. ‘Mijn zusjes en ik bleven kreten slaken: wat groot is het hier! Tien jaar zullen ze blijven en dat is precies de tijd die Van der Pol beschrijft.

Zelden las ik een boek waarin ik zoveel herkende als in Waterland, terwijl ik uit een totaal ander gezin kom, protestant in plaats van katholiek. Het moet de tijdgeest van de naoorlogse wederopbouw zijn, die uit alle zinnen opstijgt. De hoogtezon, het u zeggen tegen je ouders, de koude winters, de eigengemaakte jurken, het spelen op straat en het schrijven met de kroontjespen: het waren allemaal plofjes in mijn brein: o ja, zo was het! En wat is die wereld bijna voorgoed verdwenen. Melancholiek word je ervan.

Ook bij mij in het dorp was een snoepwinkel, waar je dan een zakje zwart op wit kocht. Of Bazooka Joe, de mierzoete roze rechthoekige Amerikaanse kauwgom, verpakt in een mini-stripverhaaltje over een jongen met een petje en een ooglap voor. ‘De verhaaltjes waren in het Engels en volslagen onbegrijpelijk, toch vouwden we ze iedere keer verwachtingsvol open. Na een paar minuten verloor de kauwgom alle smaak. Omdat je er goeie klapbellen mee kon blazen, bleven we er toch nog lang op kauwen.’ Ik róók hem weer!

Bij vlagen deed Waterland me denken aan De jaren van Annie Ernaux, dat goed gelukte mengsel van autobiografie, geschiedenis en sociologie, al is dit boek minder ambitieus van opzet. Maar de geheimzinnigheid rond seksualiteit, en de ruwe kennismaking er mee, (hij zette me met zijn rug tegen de muur’), het lijkt op elkaar.

Alleen gebruikt Ernaux steevast ‘wij’ in plaats van ‘ik’, wat haar boek zo’n algemeen herkenbaar gevoel geeft.

Van der Pol heeft haar roman mooi opgebouwd. In het begin lees je alleen háár perspectief, later krijgen ook vader en moeder een verleden, en komen er ooms en tantes bij. Vooral de vader, die zich vanuit armoede moeizaam omhoogwerkt bij de NDSM, waar hij boekhouder is, is een tragische figuur, geplaagd door tbc. Hij raakt depressief en wordt zelfs opgenomen. En dan de moeder, begaafd zangeres uit een veel beter milieu. Ze wordt verpleegster en kiest toch voor deze armoedzaaier. In die tijd was je als vrouw nog veroordeeld tot het huishouden. Maar met haar eigengebakken brood manifesteert ze zich toch!


Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar 174 blz. € 22,99 (e-boek € 11,99)

Oroppa, Gekke Mustafa, Vrienden, Deze vreemde bewogen geschiedenis

Een uitbundige vertelling over de kant van Europa die voor de meesten onzichtbaar blijft, van Amsterdam tot Parijs, van Tunis tot Casablanca.

Het boek

Een wervelende, uitbundige vertelling over de kant van Europa die voor de meesten onzichtbaar blijft. Irad Abergels kroeg in Parijs is het laatste toevluchtsoord voor de zusters en broeders van de nacht. Zijn moeder, Salomé Abergel, is verdwenen, en het meisje Hind vindt in de kelder van Salomés huis in de Rivierenbuurt in Amsterdam haar nagelaten schilderijen, beelden die tot haar spreken, waar ze ’s nachts van wakker ligt. ‘Oroppa’ gaat over hoe macht mensen dingen kan laten doen waarvan ze niet wisten dat ze ertoe in staat waren. En over degenen die weigeren nog deel te nemen aan dat systeem. Van Amsterdam tot Parijs, van Tunis tot Casablanca hebben ze levens opgebouwd, achtervolgd door spoken uit het verleden.

De schrijver

Safae el Khanoussi (Tanger, 1994) studeerde politieke filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze schreef verhalen in De Gids en is lid van de redactie van dit blad.

Meer informatie over dit boek en de schrijver vindt u hier

Recensie Mieke

De Leesclub is een wekelijkse rubriek waarin Mieke van der Weij het boek van de week bespreekt en drie boekentips geeft. Lees hier haar recensie.

Citaat

‘‘Het is een wonderlijk boek, dat blijft boeien, mits je er de vaart in houdt’

Boekentips

Halil Gür: Gekke Mustafa

In de verhalen uit Gekke Mustafa brengt Halil Gür zijn personages in Turkije en Nederland met veel menselijke warmte tot leven. Met meerdere bekroningen voor zijn werk is Gür de voorloper van de groep Nederlandse schrijvers uit niet-westerse culturen, die op het literaire toneel een plek veroverden. Het onderwerp van de verhalen is nog actueel. In de Nederlandse samenleving worden thema’s als immigratie, migratie, identiteit, integratie, harmonie en erbij horen nog steeds besproken.

De Geus 96 blz. € 10,-

Hisham Matar: Vrienden

Khaled, een Libiër, woont in Londen. Als hij en zijn vriend Mustafa in 1984 meedoen aan de demonstratie tegen Muammar Khadaffi bij de Libische ambassade in Londen, overzien ze de consequenties van die daad nog niet. Khadhaffi beveelt het Volksbureau om het vuur te openen op de menigte, waarbij elf mensen gewond raken en een jonge politieagente wordt gedood. De daaropvolgende jaren verdiept de vriendschap tussen Khaled, Mustafa en hun vriend Hosam zich steeds meer, verbonden als ze zich voelen door hun gedeelde geschiedenis. Dan dwingt een revolutie in Libië hen om een keuze te maken tussen het leven dat ze voor zichzelf hebben gecreëerd en het leven dat ze achter zich hebben gelaten.

Uitgeverij Meulenhoff 432 blz. € 24,99 (e-boek € 14,99)

Claire Messud: Deze vreemde bewogen geschiedenis

Juni 1940. Parijs is gevallen, en honderden kilometers verderop, in Salonika, Griekenland, valt een Algerijnse familie uiteen. Marineattaché Gaston Cassar zegt vaarwel tegen zijn vrouw, tante en kinderen en heeft er alle vertrouwen in dat ze elkaar na de oorlog weer zullen zien. Maar de oorlog laat zijn sporen na en de familie komt deze periode niet ongeschonden door. François, de oudste zoon, voelt het gewicht van de familie op zijn schouders. Zijn emotionele zus Denise zal op zoek gaan naar een liefde als die tussen haar ouders, maar blijft zich uiteindelijk bekneld voelen door sociale conventies.

Uitgeverij Ambo|Anthos 464 blz. € 29,99 (e-boek € 14,99)

Volgende week:

Leest Mieke: Waterland van Marieke van der Pol.

Recensie Mieke: Oroppa van Safae el Khannoussi

Een uitbundige vertelling over de kant van Europa die voor de meesten onzichtbaar blijft, van Amsterdam tot Parijs, van Tunis tot Casablanca.

Oroppa ★★★★

Noem mij onnozel maar het duurde even voordat ik in de gaten had dat ‘Oroppa’ Europa betekent. Ja, zo kun je het woord ook zien. En zo kun je ook naar Europa kijken: als een toevluchtsoord, maar ook een plek waar veel leed wordt veroorzaakt. Wat het lezen van deze roman mij in ieder geval heeft opgeleverd, is een totaal ander point of view, namelijk dat vanuit de onzichtbare levens van immigranten, ballingen en buitenstaanders.

Oroppa is een rijk boek, het duizelt je soms zo van alle verhalen en plekken, dat het enige inspanning vergt om het te lezen. Er komen namelijk nogal wat personages in voor, de meesten ergens bungelend onderaan de samenleving. Uitvreters, snackbarhouders, papierlozen, smokkelaars, alcoholisten, dichters en muzikanten, asielzoekers, onder wie “zij die het zoute water van de Middellandse Zee nog uit hun broekspijpen wringen en zij die hen opwachten, zij die in de dichtbegroeide duisternis van de nacht hun handen opwarmen aan hun brandende persoonsbewijzen en zij die op samenzweerderige toon hun kinderen de kunst van het hoogverraad leren.’ 

Het verhaal begint in de Rivierenbuurt, een van de saaiste buurten van Amsterdam. Maar de volgende keer dat ik door de Churchilllaan fiets zal ik beter opletten, want Khanoussi werpt een andere blik op de stad. Daar neemt Hind el Arian, een meisje dat in de snackbar van Hbib Lebyad werkt, haar intrek in een huis van een Joods-Marokkaanse kunstenares. Deze Salomé Abergel heeft in de kelder bijzondere schilderijen achtergelaten. Het zet een keten aan raadselachtige voorvallen in gang.

Het duurt trouwens een tijd voor we daadwerkelijk kennis maken met deze Salomé, dan zijn we alweer tweehonderd pagina’s verder.

Ik ga niet proberen om deze roman samen te vatten, het is onbegonnen werk. Je dwaalt als lezer door coffeeshops in Amsterdam, obscure kroegen in Parijs, het zogenaamde ‘21ste arrondissement, een mythische plek, een fantasie, een toevluchtsoord’, waar iedereen zichzelf kan zijn. En dan sta je opeens weer op de pont in Amsterdam.

Een van de personages is Slaoui, een voormalige beul/folteraar uit de zogenaamde ‘loden jaren’ in Marokko onder het bewind van Hassan II, een tijd van repressie waarin mensen werden gevangen en gemarteld. Hij herkent een voormalig slachtoffer, de eerdergenoemde Salomé, als hij haar ziet staan op de pont naar Noord. Ook hij is in Amsterdam beland op een flatje in Noord, eenzaam, alcoholisch, stervend, incontinent. 

Want wat is hij nog buiten het systeem? Als hij teruggeworpen wordt op zichzelf? Ook dat is een vraag die Khanoussi opwerpt. En zo zijn er meer. Ze vlecht de verhalen aan elkaar, meanderend tussen de continenten, maar aan het eind blijkt het toch één geheel. Het is een wonderlijk boek, dat blijft boeien, mits je er de vaart in houdt.

En er wordt wat in afgezopen! Het is bizar hoe dit boek totaal tegenovergesteld is van Averij, van vorige week. Daar een kalm leven met ’s avonds een kopje kruidenthee, hier een rauw caleidoscopisch verhaal, met wiet, drank en bijbehorende gigakaters. Ach, wat is literatuur toch mooi! En veelzijdig!


Uitgeverij Pluim 400 blz. € 27,99 (e-boek € 14,99)

Back to top