Recensie Mieke
26 december 2024
Fotocredit:

Recensie Mieke: Oroppa van Safae el Khannoussi

Een uitbundige vertelling over de kant van Europa die voor de meesten onzichtbaar blijft, van Amsterdam tot Parijs, van Tunis tot Casablanca.

Oroppa ★★★★

Noem mij onnozel maar het duurde even voordat ik in de gaten had dat ‘Oroppa’ Europa betekent. Ja, zo kun je het woord ook zien. En zo kun je ook naar Europa kijken: als een toevluchtsoord, maar ook een plek waar veel leed wordt veroorzaakt. Wat het lezen van deze roman mij in ieder geval heeft opgeleverd, is een totaal ander point of view, namelijk dat vanuit de onzichtbare levens van immigranten, ballingen en buitenstaanders.

Oroppa is een rijk boek, het duizelt je soms zo van alle verhalen en plekken, dat het enige inspanning vergt om het te lezen. Er komen namelijk nogal wat personages in voor, de meesten ergens bungelend onderaan de samenleving. Uitvreters, snackbarhouders, papierlozen, smokkelaars, alcoholisten, dichters en muzikanten, asielzoekers, onder wie “zij die het zoute water van de Middellandse Zee nog uit hun broekspijpen wringen en zij die hen opwachten, zij die in de dichtbegroeide duisternis van de nacht hun handen opwarmen aan hun brandende persoonsbewijzen en zij die op samenzweerderige toon hun kinderen de kunst van het hoogverraad leren.’ 

Het verhaal begint in de Rivierenbuurt, een van de saaiste buurten van Amsterdam. Maar de volgende keer dat ik door de Churchilllaan fiets zal ik beter opletten, want Khanoussi werpt een andere blik op de stad. Daar neemt Hind el Arian, een meisje dat in de snackbar van Hbib Lebyad werkt, haar intrek in een huis van een Joods-Marokkaanse kunstenares. Deze Salomé Abergel heeft in de kelder bijzondere schilderijen achtergelaten. Het zet een keten aan raadselachtige voorvallen in gang.

Het duurt trouwens een tijd voor we daadwerkelijk kennis maken met deze Salomé, dan zijn we alweer tweehonderd pagina’s verder.

Ik ga niet proberen om deze roman samen te vatten, het is onbegonnen werk. Je dwaalt als lezer door coffeeshops in Amsterdam, obscure kroegen in Parijs, het zogenaamde ‘21ste arrondissement, een mythische plek, een fantasie, een toevluchtsoord’, waar iedereen zichzelf kan zijn. En dan sta je opeens weer op de pont in Amsterdam.

Een van de personages is Slaoui, een voormalige beul/folteraar uit de zogenaamde ‘loden jaren’ in Marokko onder het bewind van Hassan II, een tijd van repressie waarin mensen werden gevangen en gemarteld. Hij herkent een voormalig slachtoffer, de eerdergenoemde Salomé, als hij haar ziet staan op de pont naar Noord. Ook hij is in Amsterdam beland op een flatje in Noord, eenzaam, alcoholisch, stervend, incontinent. 

Want wat is hij nog buiten het systeem? Als hij teruggeworpen wordt op zichzelf? Ook dat is een vraag die Khanoussi opwerpt. En zo zijn er meer. Ze vlecht de verhalen aan elkaar, meanderend tussen de continenten, maar aan het eind blijkt het toch één geheel. Het is een wonderlijk boek, dat blijft boeien, mits je er de vaart in houdt.

En er wordt wat in afgezopen! Het is bizar hoe dit boek totaal tegenovergesteld is van Averij, van vorige week. Daar een kalm leven met ’s avonds een kopje kruidenthee, hier een rauw caleidoscopisch verhaal, met wiet, drank en bijbehorende gigakaters. Ach, wat is literatuur toch mooi! En veelzijdig!


Uitgeverij Pluim 400 blz. € 27,99 (e-boek € 14,99)

Back to top